305 dni do Tokio: symbole igrzysk paraolimpijskich

Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski świętuje 30-lecie istnienia. Z tej okazji krótko omówimy symbole ruchu paraolimpijskiego oraz przyszłorocznych igrzysk w Tokio.

 

22 września 1986 w Dusseldorfie oficjalnie utworzono Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski (IPC) – organizację non-profit odpowiedzialną za kierowanie ruchem paraolimpijskim i promocję sportu osób z niepełnosprawnościami. Jednym z głównych zadań IPC jest organizacja igrzysk letnich i zimowych paraolimpijskich, komitet pełni również rolę federacji dla 10 dyscyplin sportowych: narciarstwa alpejskiego, hokeja, biegów narciarskich, biathlonu, snowboardu, podnoszenia ciężarów, strzelectwa, lekkoatletyki, pływania i tańca.

 

Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski zrzesza 176 narodowych komitetów paraolimpijskich, od 1999 roku do tego grona należy także Polski Komitet Paraolimpijski. Rolę przewodniczącego IPC od 2017 roku pełni Brazylijczyk Andrew Parsons. Siedziba komitetu znajduje się w Bonn. Tam też w październiku br. odbędzie się coroczna konferencja i zebranie Zgromadzenia Ogólnego IPC, podczas których członkowie organizacji będą debatować o przyszłości prężnie rozwijającego się ruchu paraolimpijskiego. Będzie to zarazem okazja do wspólnego świętowania 30-lecia organizacji. Z okazji okrągłego jubileuszu Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski udostępnił filmik ilustrujący rozwój ruchu paraolimpijskiego w ciągu trzech ostatnich dekad. Narratorką w filmie jest wybitna brytyjska sportsmenka Caz Walton – sześciokrotna mistrzyni paraolimpijska.

 

 

Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski, podobnie jak jego olimpijski odpowiednik, posługuje się charakterystycznymi symbolami. Mottem organizacji oraz igrzysk paraolimpijskich od 2004 roku jest „dusza w ruchu”, które zastąpiło wcześniejsze hasło: „umysł, ciało, ruch”. Logo paraolimpijskie również nawiązuje do ruchu, podkreślając rolę aktywności fizycznej w życiu każdego człowieka. Emblemat igrzysk obecnie tworzą trzy symbole „agitos” (z gr. agito oznacza „poruszam się”), przypominające wyglądem półksiężyce. Kolory figur – czerwony, niebieski i zielony – odpowiadają barwom najczęściej występującym na flagach narodowych. Pierwotnie logo paraolimpijskie wyglądało inaczej – pierwszy raz pojawiło się podczas igrzysk w Seulu w 1988 roku i tworzyło je pięć zaczerpniętych z koreańskiej tradycji symboli taeguk, oznaczających jedność i równowagę. Symbole miały kolory olimpijskie i taki emblemat został oprotestowany przez MKOl jako nieuprawniona przeróbka olimpijskiego logo. Po kilku zmianach na przestrzeni lat doszliśmy do obecnych półksiężyców.

 

Igrzyska paraolimpijskie symboliką nie ustępują olimpijskiemu odpowiednikowi. Mają swoją flagę i  hymn. Ten ostatni został skomponowany przez Thierry’ego Darnisa i nosi tytuł „Hymn przyszłości” (Hymn de l’Avenir). Ceremonię zapalenia znicza paraolimpijskiego poprzedza sztafeta z ogniem paraolimpijskim. Każda impreza ma oryginalne medale, maskotki i logo, obowiązkowo nawiązujące do symbolu ruchu paraolimpijskiego. Sprawdźmy, jak owe symbole będą wyglądać w Tokio.

 

Logo

 

Projekt zawiera biało-niebieską szachownicę, której kolory nawiązują do japońskiej tradycji. Nierównomierne prostokąty symbolizują odmiennie państwa i kultury, które zetkną się podczas igrzysk. W logo paraolimpijskim prostokąty urywają się w pewnym momencie (w przeciwieństwie do olimpijskiego odpowiednika, który zawiera pełne koło), tworząc most, symbolizujący szansę, jaką osobom z niepełnosprawnościami stwarza uprawianie sportu.

 

Maskotka

 

Nazywa się Someity i została wybrana przez japońskie dzieci. Jej imię z jednej strony nawiązuje do symbolu Japonii – sakury, czyli jednej z odmian drzewa wiśniowego, a z drugiej jest swobodnym zapisem angielskiego wyrażenia „so mighty” (ale silny!). Someity to spokojna i sympatyczna postać, podsiadająca nadnaturalne moce. Kocha naturę, potrafi rozmawiać z kamieniami i wiatrem, a także poruszać rzeczy za pomocą wzroku. Umie też latać i ma zdolności telepatyczne. Maskotka symbolizuje wielką siłę paraolimpijczyków, którzy potrafią pokonywać przeszkody i przekraczać granice możliwości.

 

Medale

 

Medale paraolimpijskie, tak jak i olimpijskie odpowiedniki, po raz pierwszy w historii zostały całkowicie wykonane z recyklingu. Materiały do ich wytworzenia uzyskano głównie ze smartfonów, laptopów i innych urządzeń elektronicznych. Kolejną innowacją jest zastosowanie specjalnych rowków na bokach, które mają umożliwić niewidomym sportowcom rozpoznanie koloru medalu za pomocą dotyku. Złoty krążek będzie miał jeden rowek, srebrny – dwa, a brązowy – trzy. Oprócz tego na każdym krążku zostanie wygrawerowana alfabetem Braille’a nazwa igrzysk – „Tokio 2020”. Wzór na medalach przypomina tradycyjny japoński wachlarz. Jego skrzydełka zbiegają się w jednym punkcie, symbolizując jedność ponad podziałami w świecie sportu paraolimpijskiego. Motywy roślinne wygrawerowane na medalach nawiązują do piękna i różnorodności japońskiej przyrody, podkreślają bliskość człowieka z naturą i otwartość ludzkich serc. Autorką projektu paraolimpijskich medali jest Sakiko Matsumoto.

 

Wygląd paraolimpijskich krążków nie wszystkim przypadł do gustu. Zdecydowany sprzeciw wzbudził w Korei Południowej, gdzie nasuwał skojarzenia ze sztandarem wschodzącego słońca – nacjonalistycznym symbolem imperialnej Japonii, którym kraj Kwitnącej Wiśni posługiwał się w czasach okupacji Półwyspu Koreańskiego na początku XX wieku i w czasie II wojny światowej. Koreański protest został odrzucony jako bezpodstawny.

 

Sztafeta

 

Sztafeta z ogniem paraolimpijskim po raz pierwszy pojawiła się podczas igrzysk w Seulu w 1988 roku. Nie zabraknie jej także w Tokio. Rozpocznie się 13 sierpnia 2020 roku – cztery dni po zakończeniu igrzysk olimpijskich, a zakończy 25 sierpnia – w dniu otwarcia XVI Igrzysk Paraolimpijskich. Ogień zostanie uroczyście rozpalony w brytyjskim Stoke Mandeville – kolebce igrzysk paraolimpijskich. Płomień paraolimpijski zawita do każdej z 47 prefektur Japonii, „odwiedzając” po drodze szkoły, szpitale i obiekty związane z igrzyskami. Ponadto uroczysta sztafeta z ogniem przemierzy ulice trzech prefektur, na terenie których odbędą się zmagania paraolimpijczyków: Shizuoki, Chiby i Saitamy. Na koniec płomienie z całego kraju zostaną przetransportowane do Tokio.